GCBlog 1
GCBlog 1
20 november 2021 | Matthieu Verhoeven | 'Buren en het Recht'
Matthieu Verhoeven was werkzaam als advocaat van 1983 tot en met 1993 in de civielrechtelijke praktijk. Van 1994 tot en met 1998 was hij werkzaam als rechter bij de rechtbank Almelo en tot 2003 was hij vicepresident bij deze rechtbank. Vervolgens heeft Matthieu Verhoeven van 2003 tot 2009 gewerkt als sectorvoorzitter sector civiel. Tegenwoordig werkt hij als coördinerend vicepresident bij de rechtbank Overijssel en bovendien doceert en examineert hij in de Leergang Wsnp. Als kort geding rechter heeft Matthieu Verhoeven de nodige burengeschillen behandeld. In deze blog zal hij ingaan op buren en het recht. Dit betreft een klein voorproefje van het thema van de eerste editie van het Groninger Civilistenblad, namelijk Hinder- en Burenrecht.
In een drukbevolkt land als het onze is het niet echt verwonderlijk dat er met zekere regelmaat conflicten ontstaan tussen buren. Als kort geding rechter krijg je vaak te maken met dat soort geschillen. Het varieert van pesterijtjes tot grof onrechtmatig gedrag. En iedere kantonrechter krijgt te maken met allerlei vormen van overlast waarna huurders de woningstichting aanspreken om een eind te maken aan het schandalig gedrag van de afwijkende buurman. En ook bij die zaken varieert het tussen iemand die niet helemaal in de buurt past en ronduit weerzinwekkend, aan terreur grenzend wangedrag. Veel zaken hebben een hoog rijdende rechtergehalte.
Dit soort zaken leent zich in het algemeen prima voor een comparitie ter plaatse. Niet zelden heb je aan één blik genoeg om te zien hoe de zaak in elkaar zit, veel beter dan uit de processtukken van partijen die eigenlijk twee totaal verschillende werelden schetsen.
Soms hoef je niet eens te gaan kijken. Ik had eens een zaak waarbij de ontruiming werd gevorderd tegen een huurder die er een totale puinhoop van maakte: heel veel geluidsoverlast, verwaarlozing, ratten en liederlijke vervuiling. De gebruikelijke rampenfoto’s, zowel van buiten als van binnen(!) waren overgelegd en diverse verklaringen van getergde anonieme buren. De man ontkende alles. Hij was weliswaar geen tiptop huisvrouw, maar die foto’s waren in scène gezet of van vele jaren geleden bij een andere huurder. Ik zei hem dat we vrij ruim hadden gepland zodat we de zitting wel bij hem thuis konden voortzetten. Nou nee, dat hoefde niet. Daar had hij zich niet op voorbereid en ja, hij was de afgelopen tijd een beetje achterop geraakt met opruimen. Ik vroeg hem of het er nu toevallig zo uitzag als op de overgelegde foto’s. Eh, ja. En mag ik er van uit gaan dat het er al een hele tijd zo uitzag? Eh, ja.
Vaak krijg je bij het lezen van de stukken in dit soort zaken het idee dat alle ellende met één goed gesprek en een beetje inschikkelijkheid zo is opgelost. Dan doe je je best om het zover te krijgen. Soms lukt het en partijen gaan als hernieuwde beste vrienden de zaal uit. Maar vaak lukt het niet. Partijen vechten al jaren als kat en hond, zijn steeds verder uit elkaar gedreven en willen slechts één ding: de totale overgave of het definitief vertrek van de ander. Welke oplossing je ook aandraagt, niets helpt. Als de ene partij in de gaten krijgt dat de andere het wel acceptabel vindt, gaat de eerste niet akkoord en omgekeerd. De afgelopen jaren hebben zulke diepe voren getrokken dat niet meer wordt gekeken naar het oplossen van het probleem, men wil “zijn recht”.
Wat ook vaak opvalt dat beide partijen hun eigen supporters hebben verzameld, die maar al te graag verklaren wat een fielt de andere partij is. Ook die fans leven kennelijk al jaren in totaal verschillende werelden. En soms gaat het ver. Tijdens een comparitie ter plaatse werd het erf overlopen met medestanders van beide partijen. Natuurlijk was daaraan voorafgegaan dat de rechter best op het eigen erf mocht komen kijken, maar dat er geen denken aan was dat de buren daar ook mochten komen. Braaf leg je dan uit dat dat niet kan en meestal krijgt iedereen dan toegang, inclusief de supporters die je er als rechter natuurlijk niet bij wilt hebben. Zo goed en zo kwaad als dat gaat, leg je de omstanders het zwijgen op, op straffe van verwijdering. Toen de comparitie was afgelopen werd ik buiten door een buurechtpaar, bevriend met eisers, aangesproken. De overbuurman was zo’n schoft dat zij overwogen zelfmoord te plegen! Dat heb ik ze maar afgeraden, dat was het echt niet waard.
Na dit brave advies meldde zich een potige man, vriend van gedaagde. De eisers waren zulke hopeloze lui dat hij geheel belangeloos aanbod ze volledig in elkaar te slaan, ik hoefde maar te knikken. Ook dat heb ik maar afgeraden.
Tja, en dan de beslissing. Vaak ge- en verboden, zo nauwkeurig mogelijk omschreven, niets aan de redelijkheid en billijkheid of het inzicht van partijen overlaten. Ik heb niet het idee dat dat soort uitspraken de zaak echt beslechten, maar vaak is het weer even rustig. En tenslotte vertrekt een van de partijen toch uit de buurt. Of ze staan binnen een half jaar weer bij je in de zaal, al dan niet met een executiegeschil.
Misschien is het het beste als de waterleidingmaatschappij wat redelijkheid en billijkheid door het drinkwater doet. Dat helpt vast beter dan allerlei juristerij.
